AHZ VE TAHAMMÜL
TAHAMMULU’L-HADİS – TAHAMMULU’L-İLM
TAHAMMUL :
Taşımak anlamına gelen
“hamele” kök fiilinden tefa'ul ölçüsünde masdar olan tahammül, esas itibariyle yüklenmek
demektir. Terkip olarak tahamulu'l-hadîs, hadis almak demektir ve tamamen
rivayet karşılığıdır. Talebenin şeyh adı verilen hadisciden rivayet etmeye hak
ve yetkisi bulunan hadisleri çeşitli yollarla almasına denir. Tahammulu'l-ilm
terimi de aynı manayadır.
Umumiyetle meclis
denilen oturumlarda imla suretiyle yazdırarak veya hususi meclislerde müracaat
edenlere yazdırmak yahutta diğer bazı yöntemlerle hadis rivayetine başlama yaşı
önemli görülmüş, bu konuda değişik görüşler ileri sürülmüştür. Ancak yaşın
önemli olmadığı açıktır. Bu konuda temyiz kabiliyetine erişen çocuğun hadis
rivayetine başlayabileceği esas itibariyle kabul edilmiştir. (Bk.
Semâ'u's-sağir).
Hadis tahammülünün
çeşitli metotları vardır. Bunlar semâ, arz (veya kırâ'a ale'ş-şeyh), İcâze,
munâvele, mukâtebe (veya kitabe) İ'lâmu'ş-şeyh, vasiyye ve vicâde olmak üzere
yedi tanedir. Her biri ile ilgili hususlarda kendi başlıklarında yeterli bilgi
verilmiştir.